معیار سوم: رسیدن به بلوغ(بخش دوم)
7. بلوغ اخلاقی
دوری گزیدن از صفات اخلاقی
منفی و روی آوردن به
صفات اخلاقی مثبت
کسی که به بلوغ اخلاقی رسیده باشد خوش اخلاق است. رفتارهایش با وقار ،کنترل شده و در چهارچوب است، کینه توزی و کج خلقی، قهر، بد دهنی، بی‌ادبی، ریا و تظاهر نمی‌کند.
حضرت امام صادق (ع) می‌فرمایند : با انسان بد اخلاق ازدواج نکنید.
چنین کسی مدام می خواهد شما را مسخره کند و دست بیاندازد.
شاید بهترین نتیجه‌ی رسیدن به بلوغ اخلاقی، دوری گزیدن از صفات اخلاقی منفی از جمله: بدزبانی، کج خُلقی، کینه توزی، بی‌ادبی، بی انضباطی، هرزگی و روی آوردن به صفات اخلاقی مثبت از جمله انعطاف پذیری، حق پذیری، حسن ظن و... باشد.
8. بلوغ اقتصادی
آیا میل و علاقه و جربزة کار کردن دارد؟
یکی دیگر از شرایط ازدواج که لازم است جوانان به ویژه آقایان آن را کسب نمایند، توانمندی اقتصادی است و مقصود از این توانمندی آن است که فرد بتواند به خوبی و در حدّ متعارف زندگی خود را اداره کند و باید دخترخانم‌ها دقّت داشته باشند که مقصود ما از توانمندی اقتصادی توانمندی بالقوّه است. یعنی توانایی اداره‌ی خانواده را داشته باشد و کافی است تنها بخشی از این توانمندی به فعلیت رسیده باشد. یعنی این آقای جوان که قصد تشکیل خانواده دارد، باید بتواند در حدّ مخارج زندگی خود تا حدودی استقلال داشته باشد و کاملاً متّکی به پدر و اموال او نباشد.
مثال ) اگر در ماه با فعّالیتی معادل 15 ساعت مبلغی را کسب میکنه، هنگام خواستگاری مطرح کنه که من میتونم ساعات فعّالیت‌هامو به دو برابر یعنی 30 ساعت افزایش بدم و درآمدم رو دو برابر و بیشتر کنم. اون باید گوشه‌ای از فعّالیت و توانمندی خودش رو به نمایش گذاشته باشه و بدیهیِ تا وارد عرصه‌ی فعّالیت نشده باشه، هر وعده‌ای بده، جز تخیّلات چیزه دیگه‌ای نیست. وقتی خانواده‌ی دختر همچنین زمینه‌هایی را در این آقای جوان مشاهده کردند، باید برای شکل گیری ازدواج او همّت گمارند. انتظار نداشته باشند همین الان به قلّه برسد.
مقصود اینکه جوان تجربه‌ی درآمد و استقلال در هزینه کردنِ درآمد خویش را داشته باشد تا بتواند طرحهای اقتصادی خود را به اجرا درآورد. یعنی با تجربه‌ای که به دست آورده است محاسبه کند که آیا اگر ازدواج کند و پس از یکسال دوران عقد هم به این شکل ادامه دهد، آیا توانمندی ازدواج را پیدا خواهد کرد یا نه؟ خانواده‌های طرفین نیز توانمندی او را بپذیرند. اگر گوشه‌ای از فعّالیت او به ثمر نشست، انتظار نداشته باشند او کاملاً مستقل باشد و بگویند تا وضع مالی تو خیلی خوب نشده، وقت ازدواج تو نیست. چه بسا ازدواج او موجب گردد فعّالیت او سرعت بیشتری پیدا کند. یکی از اشکالات جوانان ما این است که استعدادهای خود را دیر ظاهر می نمایند. توانمندی‌های آنان غیر قابل انکار است، امّا متأسفانه دیر وارد بازار کار می‌شوند و باید بدانیم هر چه یک جوان دیرتر وارد عرصه‌ی زندگی و فعّالیت اقتصادی خود بشود، به مراتب کار ازدواج و تشکیل خانواده برایش سخت تر می شود.
در پایان نکاتی را به طور فشرده و مختصر خاطر نشان می‌کنیم:
_توانمندی اقتصادی در ازدواج این است که فرد بالقوه توانایی داشته باشد که اگر زندگی مشترک تشیکل داد، بتواند اداره کند و بخشی از این توانایی به ظهور رسیده باشد.مثال)دختر خانم محترم: اگر پسری آمد برای خواستگاریت که خانه و ماشین و همة امکانات زندگی را داشت ولی همه را از پدرش گرفته بود و از خودش هیچ نداشت به هیچ وجه برای زندگی قابل اعتماد نیست. ولی اگر کسی کارمندی باشد که ماهیانه 800 هزار تومان حقوق می‌گیرد و خانه و ماشین هم ندارد ولی توانسته با همین حقوق کم دو میلیون تومان هم پس انداز کند قابل اعتماد تر است تا مورد اولی.چون جربزة کارکردن دارد.
_ رسیدن به بلوغ اقتصادی صرفاً مربوط به پسران نمی شود؛ بلکه دختران هم باید مدیریت و برنامه‌ریزی مخارج را بلد باشند تا بتوانند زندگی همراه با پیشرفت، آرامش و دوری از فقر مادی و روحی داشته باشند.
مثال)دختری که تا دیروز هرچی میخاست پدرش براش میخرید ، هر روز تو بازار بود. هر روز یه لباس جدید میپوشید ،دیگه باید یواش یواش عادت کنه که ولخرجی نکنه،پس انداز کنه که اگر شوهرش پول کم آورد کمک خرجش بشه. وگرنه سنگ رو سنگ بند نمیشه و شوهرش باید دو یا سه یا چهار نوع شغل داشته باشه. تا بتونه هزعلاوه بر هزینه های خونه هزینه های خانمش رو تامین کنه. دختر خانم ها کوتاه بیایین.
_ بهانه‌هایی همچون ادامه‌ی تحصیل، سربازی و... هرگز مانعی برای رسیدن به بلوغ اقتصادی نیست؛ چون می توان از طریق مشغول شدن به مشاغل پاره وقت (ترجیحاً مرتبط با استعداد و رشته ی تحصیلی) به داشتن پس انداز و آشنایی با بازار کار و عوامل آن رسید.
_ برای رسیدن به بلوغ اقتصادی باید به حداقلهای عرفی رسیده باشید؛ یعنی در پی کم کردن وابستگی اقتصادی خود از خانواده باشید و درآمد حدّاقلی برای خود داشته باشید. مثال) میل و علاقه و جربزة کار کردن دارد. (این مورد مختص آقایان است، البته خانم‌ها هم داشته باشند اشکالی ندارد) آیا برای اینکه درآمدی داشته باشد تلاشی میکند که لااقل مقداری از مخارج خانواده را تامین کند. کسی که پدر او مخارجش را می دهد به بلوغ اقتصادی نرسیده است.
_ برای آینده‌ی خود برنامه‌ریزی و طرح اقتصادی داشته باشید. یعنی نسبت به سؤال هایی از قبیل روش کسب درآمدتان چیست؟ چه میزان پس انداز می توانید داشته باشید؟ امکان تهیه ی مسکن برای زندگیتان )خرید یا اجاره( چه زمانی محقّق می شود، جواب روشنی داشته باشید. مثال)کسی که به بلوغ اقتصادی رسیده است خوب هزینه میکند و درست هم پس انداز میکند. کسی که ماهی 3 میلیون درآمد دارد ولی آخر ماه هیچی پس انداز نکرده و همه را خرج کرده است به بلوغ اقتصادی نرسیده است. چون هنر مدیریت آن پول را ندارد.
_ برنامه‌ریزی اقتصادی امروز باعث می شود که فردایی داشته باشید که دخل و خرج را همراه با در نظر گرفتن رفاه همسر و خانواده تنظیم کنید و به پیشرفت بیشتر به همراه پس انداز و دوری از خساست برسید. این ها همه جزء لوازم آرامش و خوشبختی است.مثال)پسری که خواستگاری یک دختر می رود باید کاری ثابت و درست و حسابی داشته باشد. منظور ما این نیست که کارمند ثابت فلان شرکت باشد. یک بنایی که سه سال است بنایی می کند یا آشپزی که چند سال است آشپزی می کند و... هر کاری که شرافتمندانه است و ثبات دارد.
هرچه زودتر به حد معقولی از توانایی اقتصادی برسید، زودتر شرایط برای ازدواجتان فراهم می‌شود و قدرت انتخاب بالاتری خواهید داشت.
اگر حس می‌کنید که نمی توانید برای درآمدتان برنامه ریزی داشته باشید، بهتر است الگوی مناسبی برای خود پیدا کنید و از او در این زمینه راهنمایی بخواهید.
9. بلوغ اَشُّد
کسی که به همة بلوغ ها رسیده باشد، بلوغ اشد دارد.
بلوغ اَشُّد مجموعه‌ای از بلوغهای جنسی، روانی و عاطفی،اجتماعی ،فرهنگی،اقتصادی ،و عقلی است که هریک شاخص مخصوص خود دارند. بطور مثال شاخص بلوغ جنسی، رشد قوّه‌ی غریزه‌ی جنسی است و بسیار واضح و روشن است که این حس در پسران و دختران بر اثر عوامل فیزیولوژی بروز میکند و در این مسأله کسی تردیدی ندارد. امّا از مشکلاتی که درخصوص شناسایی این نشانه ها در جوانان در جامعه‌ی کنونی ما وجود دارد، این است که محرّکهای بلوغ جنسی در جامعه زیاد شده است. این محرّکها اعم از محرّکهای غذایی، ارتباطی، تصویری و..._ رو به افزایش است. و از این رو متأسّفانه شاهد بلوغ زودرس جنسی جوانان در سنین پایین شده‌ایم. در حالی که متأسّفانه سنّ رشد و بلوغ عقلی و اجتماعی آنان کاهش نیافته است و به عبارتی دیگر، باید گفت میان بلوغ جنسی جوانان با بلوغ عقلی و اجتماعی فاصله‌ی زیادی افتاده است.
بطور مثال نوجوان در دوازده سالگی در جامعه‌ی کنونی به بلوغ جنسی می رسد ولی تا 22 سالگی هنوز به بلوغ عقلی راه نمی‌یابد و بدیهی است تا جوان به بلوغ فکری و عقلی نرسد، زمینه ی ازدواج در او فراهم نمی‌گردد. این بلوغ جنسیِ زودرس عواقب خطرناکی را برای جوانان ما بوجود می‌آورد که از جمله‌ی آ نها بحرانهای روانی و اختلالات رفتاری این جوانان است. متأسّفانه بعضی در همین حالات بحرانی توصیهای غیرمنطقی و جاهلانه برای بهبود اوضاع روانی آنان می‌نمایند که به او زن بدهید تا حالش بهبود پیدا کند؛ یا اینکه زود شوهرش بدهید تا حالش خوب شود. در حالی که این دختر یا پسر در حال حاضر اصلاً در وضعیت عادی و طبیعی از نظر فکری قرار ندارد و گاهی شرایط را با تصمیم نابجا برای او سخت تر و شدیدتر می‌کنند.
از جمله اینکه: گاه دیده می‌شود متأسّفانه برخی افراد جاهلانه یا عمداً بیماری فرزند خویش را از خانواده‌ی عروس یا داماد مخفی می‌کنند تا ازدواج صورت گیرد. و دلیل این کار را در این می‌دانند که این بیماری هیجانات ناشی از غرایز جنسی است که با ازدواج برطرف می شود. بطور مسلّم چنین ازدواجی آینده‌ی روشنی نخواهد داشت و پدر و مادرانی که مبادرت به چنین کاری می‌کنند خیانت بزرگی را نسبت به طرف مقابل روا می دارند.
کسی که به همة بلوغ ها رسیده باشد بلوغ اشد دارد. بلوغ اشد یک کلمة قرآنی است
سورة قصص آیة 14،سورة حج آیة 5. بلوغ اشد یعنی رشد نهایی و بلوغ تمام و کمال.
سورة قصص آیة 14 : وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَىٰ آتَیْنَاهُ حُکْمًا وَعِلْمًا ۚ وَکَذَٰلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ
و چون موسی به سن عقل و رشد رسید و حد کمال یافت ما به او حکم نبوت و مقام علم عطا کردیم و چنین پاداش به مردم نیکوکار می‌دهیم.
سورة حج آیة 5: ... ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّکُمْ ۖ وَمِنْکُمْ مَنْ یُتَوَفَّىٰ وَمِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلَىٰ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْلَا ...
جمع بندی بلوغ‌ها
در پایان این گفتار، به این نکته اشاره می‌کنیم که گاه برای فراهم آمدن شرایط اوّلیه، ممکن است چند سال نیاز به زمان داشته باشیم و این شرایط را باید بطور نسبی کسب کرد نه بطور مطلق. هیچ یک از این شرایط مطلق و کامل کسب نمی‌شود. نباید در عقلانیت، عقل شما حتماً به عقلانیت شخصیتی مانند علامه طباطبایی! برسد؛ بلکه باید حداقلهای عرفی جامعه را کسب نمایید تا توانایی اداره‌ی یک خانواده را به دست آورید. امید است با همکاری والدین و جامعه این شرایط فرهنگ سازی شود. ان شاء‌‌‌‌‌‌الله